کمپین ژاپن و قزاقستان برای پیمان منع آزمایش هسته ای
نویسنده رامش جائورا
وین | توکیو (IDN) – همزمان با آمادگی سازمان پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای (CTBTO) برای برگزاری جلسه وزرا در ماه ژوئن، قزاقستان و ژاپن مجددا بر تعهد خود برای تشدید تلاش ها برای اجرای پیمان تاکید کردند.
در هفته اول همایش «علم و سیاست برای صلح و امنیت» که از 25 ژانویه تا 4 فوریه در وین برگزار شد، نمایندگان دو کشور اطمینان حاصل کردند که تلاش های خود را، که توسط وزرای خارجه دولت متبوعشان در سپتامبر 2015 در مقر اصلی سازمان ملل در نیویورک آغاز شده است، ادامه خواهند داد.
فومیو کیشیدا، وزیر امور خارجه ژاپن و همتای قزاق وی، اِرلان ایدریسوف، به طور مشترک ریاست نهمین کنفرانسی که در سطح وزیران برای تسهیل اجرای این پیمان در 29 سپتامبر 2015 برگزار شده بود را بر عهده داشتند.
نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان و شینزو آبه نخست وزیر ژاپن 27 اکتبر 2015 در بیانه ای در آستانه بر دلایل خود برای تبدیل پیمان جامع منع آزمایش هسته ای (CTBT) به قانون تاکید کردند.
آنها در بیانیه مشترک خود اعلام کردند: « قزاقستان و ژاپن به عنوان کشورهایی که خطر سلاح هسته ای را تجربه کرده و آز آن آگاه هستند، مسئولیت و اختیارات اخلاقی خود را برای افزایش آگاهی مردمِ سراسر جهان درباره فجایع انسانی که سلاح های هسته ایجاد می کنند به اشتراک می گذارند. ژاپن و قزاقستان، با داشتن این ماموریت در ذهن، مصمم به همکاری نزدیک با یکدیگر برای تحقق جهان عاری از سلاح هسته ای هستند.»
در حالی که سران دو کشورِ متعهد به جهان عاری از سلاح هسته ای در حال برداشتن گام های سیاسی لازم هستند، فیلسوف و صلح ساز برجسته بودایی دایساکو ایکدا حمایت پرشور خود از اجرای پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای CTBT که 20 سال به فراموشی سپرده شده بود را ابراز داشته است.
ایکدا که رئیس انجمن بودایی Soka Gakkai International (SGI) است در پیشنهاد صلح سالانه خود، با عنوان «احترام جهانی برای کرامت انسانی: مسیر بزرگ به صلح» خواستار آن شد که « به منظور افزایش اثربخشی و اطمینان از اینکه سلاح های هسته ای دیگر در سیاره ما آزمایش نخواهند شد، هشت کشور باقی مانده نیز در اسرع وقت CTBT را تصویب نمایند.»
این هشت کشور عبارتند از چین، مصر، ایران، اسرائیل و ایالات متحده که پیمان را امضا کرده اند، و کره شمالی، هند و پاکستان که تا کنون حاضر به امضای CTBT نشده اند.
در مجموع 183 کشور عضو سازمان ملل متحد این پیمان را امضاء و 164 کشور آن را تصویب کرده اند. با این حال تنها زمانی این پیمان اجرایی می شود که 44 کشور فرایند تصویب خود را کامل نمایند.
رئیس SGI که دفتر آن در توکیو مستقر است، در پیشنهادی که در 26 ژانویه ارائه داد گفت «البته ما باید تلاش های خود در جهت خلع تسلیحات هسته ای را تسریع ببخشیم. و به صورت همزمان، به منظور حرکت به سوی جهانی که بالاترین اولویت را به اهداف بشردوستانه می دهد، انواع فعالیت هایی که از CTBT بر می آید را بیش از پیش گسترش دهیم.»
رئیس SGI معتقد است با توجه به اینکه تاثیرات انسانی و اثربخشی نظامی محدود سلاح های هسته ای آشکارتر شده است، بنابراین به این واقعیت میرسیم که این سلاح ها اساسا غیر قابل استفاده هستند. «پس از رسیدن به محدودیت های رقابت نظامی، اکنون می توانیم نشانه های ظهور حالت جدیدی از رقابت بین المللی را مشاهده نماییم؛ رقابتی که حول تلاش متقابل به سوی اهداف بشردوستانه متمرکز است.»
ایکدا می افزاید: یک نمونه از این رقابت ها را می توان در کمک های مختلف سیستم نظارت بین المللی (IMS) مشاهده کرد، که با تصویب CTBT در سال 1996 تاسیس شد. ایکدا خاطرنشان می سازد که CTBT هنوز باید اجرایی شود، اما IMS توسط کمیسیون مقدماتی CTBTO برای تشخیص هرگونه انفجار هسته ای در سراسر جهان راه اندازی شده است و هم اکنون نیز مشغول به کار است.
IMS رکن مهمی از یک رژیم راستی آزمایی جامع و منحصر به فرد است که برای حصول اطمینان از اینکه همه انفجار هسته ای شناسایی می شوند راه اندازی گردیده است. زمانی که IMS تکمیل شود، شامل 337 مرکز در سراسر جهان خواهد بود که بر علائم انفجارهای هسته ای در سیاره نظارت خواهد داشت. حدود 90% این مراکز هم اکنون فعال و در حال کار می باشند.
رئیس SGI سیستم IMS را تحسین می کند: «عملکرد اصلی IMS دوباره در تشخیص سریع امواج لرزه ای و تشعشعات آزمایش هسته ای اخیر کره شمالی (6 ژانویه) نشان داده شد. علاوه بر این، شبکه جهانی IMS برای گردآوری اطلاعات در مورد بلایای طبیعی و تاثیر تغییرات آب و هوایی مورد استفاده قرار گرفته است.»
او می افزاید: «نمونه هایی از این اطلاعات عبارتند از: ارائه اطلاعات زلزله های زیر دریا به مراکز هشدار زود هنگام سونامی؛ نظارت بر فوران های آتش نشانی در زمان واقعی برای قادر کردن مقامات هواپیمایی کشوری جهت اعلام به موقع هشدار؛ و ردیابی وقایع آب و هوایی عظیم و فرو ریختن توده های یخ. این سیستم به استتوسکوپ غول آسای زمین تشبیه شده است.»
ایکدا با بانکی مون دبیر کل سازمان ملل، مبنی بر اینکه CTBT حتی قبل از اجرایی شدن جان انسانها را نجات می دهد، موافق است. این فیلسوف و صلح ساز بودایی می گوید «در واقع پیمان و رژیم راستی آزمایی CTBT ، اصولا برای جلوگیری از مسابقه و اشاعه تسلیحات هسته ای طراحی شد، و اکنون تبدیل شده به پادمان های بشر دوستانه ضروری که زندگی تعداد زیادی از مردم را حفظ می کند.»
آنگونه که کارشناسان CTBTO به IDN در وین توضیح دادند، ایستگاه های نظارت جهانی هزاران گیگابایت داده به مرکز داده های بین المللی (IDC) در مقر CTBTO در وین ارسال می کنند. این داده ها پردازش شده و به صورت خام و تحلیل شده به کشورهای عضوCTBTO ارسال می گردد.
ایکدا همچنین پیشنهاداتی برای گروه کاری باز (OEWG) که توسط مجمع عمومی سازمان ملل راه اندازی شده است داشت و از آنها خواست روی اقدامات قانونی برای منع سلاح های هسته ای کار کنند. این گروه در حال آماده سازی جلساتی اساسی برای کار روی اقدامات و هنجارهای قانونی برای دست یافتن به جهان عاری از سلاح هسته ای است. همچنین این گروه توصیه هایی در مورد اقدامات موقت کاهش خطر هسته ای دارد.
ایکدا همچنین پیشرفت های امیدوار کننده ای نیز در این رابطه نقل می کند، از جمله اینکه بیش از 120 کشور تعهد بشردوستانه را امضاء کرده اند، تعهدی که هدف آن “محکوم کردن، ممنوع کردن و از بین بردن سلاح های هسته ای” است؛ و همچنین فراخوان های رو به رشد برای برچیدن سلاح های هسته ای از جامعه مدنی. او همچنین بر تلاش های SGI برای حمایت از جوانان و سازمان های ایمان محور از جمله اجلاس بین المللی جوانان برای برچیدن سلاح های هسته ای که در اوت 2015 در هیروشما برگزار شد تاکید می کند. [1 فوریه 2016 – IDN-InDepthNews]